Konu ne olursa olsun yaşadığınız durum ya da olaylar sizi her daim endişelendirip rahatsız mı ediyor? Ruh halinizin bu kadar hızlı değişiyor olmasına ayak uydurmakta güçlük çekiyor, çok kolay sinirleniyor ya da hemen mutlu mu oluyorsunuz? O halde yaşamış olduğunuz bu durumun temelinde nevrotik kişilik bozukluğu yatıyor olabilir. Peki nevrotiklik nedir?
Her birimiz gün içerisinde bizi çok da memnun etmeyen pek çok olayla karşı karşıya kalabiliriz. Kimilerimiz yaşanılan bu olaylar karşısında vermesi gereken tepkiyi son derece sakin bir şekilde ortaya koyarken kimilerimiz için ise durum biraz daha farklı bir şekilde, nevrotik eğilimlerle seyredebilir.
Online terapi platformu Evimdeki Psikolog ailesi olarak hazırladığımız içeriğimizde, nevrotiklik nedir sorusunu yanıtlayarak bu durumun üstesinden nasıl gelinebileceğine dair bilgileri sizler için bir araya getiriyoruz.
Nevrotiklik Nedir?
Psikoloji camiasındaki birçok psikolog için nevrotiklik nedir sorusunun yanıtı farklıdır. Nevrotiklik kavramını en genel hatlarıyla açıklayacak olursak bireyin dünyayı gerçekten kötü ve güvensiz bir yer olarak algılamasına ve sürekli bir duygusal boşluk içinde olmasına neden olan bir duygu durumudur.
Çevresinde olan bitene karşı aşırı kaygılı bir ruh haliyle yaklaşan nevrotik bireyler, sık sık değişen duygu değişimleri ile de bilinirler. Yaşadıkları bu duygu değişimlerine; terleme, sinir sistemi bozuklukları, kas titremeleri, kalp ritminde artış gibi fiziksel tepkiler de eklenebilir.
Yapılan araştırmalar nevrotikliğin aslında kalıtsallık gösteren bir psikolojik rahatsızlık olduğunu gösteriyor. Nevrotik bireylerin kalıtsallık ile kazandığı özelliklere çevresel faktörler ve aile ortamında kazanılan bazı özellikler ekleniyor.
Yani nevrotiklik nedir sorusuna verdiğimiz yanıtı özetlemek gerekirse; nevrotiklik, bu durumu yaşayan bireylerin hayatının merkezinde yatan kaygıyı yönetmek için ortaya koymuş olduğu bilinçsiz bir çabadır. Peki nevroz çeşitleri nelerdir?
Nevroz Çeşitleri
Bunaltı Nevrozu
Bunaltı nevrozu yaşayan bireylerin yaşadıkları süreklilik kazanmış kaygı kendisini fiziksel tepkilerle ortaya koyar. Örneğin; göğüs sıkışması, aşırı terleme, nefes alıp verme güçlüğü, kalp çarpıntısı gibi sonuçlar ortaya koyarlar.
Fobik Nevroz
Adından da anlayabileceğiniz gibi fobik nevroz yaşayan bireylerin günlük hayatlarına yaşadıkları aşırı korku hakimdir. Aslında herhangi bir tehlikeli durum olmamasına karşın kendilerini sürekli tehdit altında hissederek bu duruma karşı tepki gösterirler.
Histerik Nevroz
Histerik nevroz yaşayan hastalar, fiziksel olarak hareket etmekte güçlük çekerler. Aslında herhangi bir şey olmamasına rağmen ellerini ya da ayaklarını oynatamadıklarından ve yürüyemediklerinden yakınırlar.
Obsesif Kompulsif Nevroz
Obsesif kompulsif nevroz yaşayan bireylerin zihninde yer eden abartılı düşünceler sürekli olarak tekrar eder. Geleceğe dair karamsar olmalarının da etkisiyle akıllarının içinde kötü düşüncelerle boğuşurlar.
Depresif Nevroz
Distimi ya da depresif nevroz yaşayan bireyler hayattan tamamen kopmuş gibi hareket ederler. Konuşmak, yemek yemek hatta nefes almak bile onlar için gereksiz bir eylem haline gelmiştir. Genellikle depresif nevroz yaşayan hastaların birçoğu yaşama isteğini kaybetmiştir.
Nevrotik Bireylerde Görülen Başlıca Kişilik Özellikleri Nelerdir?
Dünyayı genellikle güvensiz bir yer olarak tanımlayan nevrotik bireyler, problemlerle başa çıkma noktasında göstermiş oldukları bazı davranışlarla nevrotik olmayan bireylerden ayrılıyor.
Sürekli kaygılı ve karamsar bir ruh hali içerisinde olan nevrotik bireylerin yaşadıkları durumlar karşısında takındıkları bu tavır çoğunlukla abartılı kabul edilir. Yani ne demek istiyoruz?
Şöyle ki nevrotik olmayan bir bireyle aşırı nevrotikliğin pençesindeki bir bireyin durumlara ya da olaylara karşı verdiği tepkiler elbette ki aynı değildir. Nevrotik birey yaşadığı duruma karşı çok daha olumsuz ve stres dolu bir tepki üretir.
Örneğin; her iki bireyin de kendileri için önemli olan bir sunuma hazırlanmaları gerektiğini ve bunun için kendilerine eşit süre verildiğini varsayalım.
Nevrotik davranış gösteren birey muhtemelen sunum tarihine kilitlenerek kendisine, “kesinlikle başarısız olacağım ve sunumu yetiştiremeyeceğim” şeklinde telkinlerde bulunurken diğer birey bu süre zarfında sunuma odaklanır.
Başka bir örnekle açıklamak gerekirse daha önce aldatılmış olan bir nevrotik partnerine sürekli olarak kendisini aldatıp aldatmadığını soracak ve aldığı yanıtlar onu hiçbir zaman tatmin etmeyecektir.
Eğer bu durumun bir sonucu olarak partneri kendisinden uzaklaşırsa, bu kez kendisini buna neden olduğu için suçlayacak ve yepyeni bir karamsarlığa bürünecektir.
Nevrotiklik, bireyin göstermiş olduğu tepkilere göre derecelendirilebilir. Bu bağlamda, yüksek miktarda nevrotiklik gösteren bireylerde yalnızca psikolojik sorunlar değil; çeşitli fiziksel problemler de ortaya çıkabilir.
Örneğin; aşırı nevrotiklik yaşayan bireylerde çeşitli kas problemleri görülebilir. Bu da kendilerini sürekli kaygılı ve karamsar hissetmelerine neden olabilir.
Nevrotiklik derecesi düşük olan bireylerin ise kendilerine güvenen, ne istediğini bilen ve hayata karşı pozitif olduklarını söylemek mümkün.
Tahmin edilebileceği gibi bu kişiler aynı zamanda yüksek nevroz yaşayan bireylere göre fiziksel ve psikolojik sorunlarla daha başarılı şekilde savaşırlar ve stres hayatlarının büyük bir bölümünde yer almaz.
Buna ek olarak yüksek düzeyde nevrotikliği her zaman olumsuz özelliklerle değerlendirmek de yanlış olacaktır.
Örneğin; nevrotik davranışlar sergileyen bireylerin bazı durumlara karşı duymuş olduğu aşırı kaygı onları olumlu ve başarılı sonuçlara ulaştırabilir.
Nevrotiklik Tedavi Edilebilir Mi?
Artık nevrotiklik nedir sorusunun yanıtını ve nevrotik bireylerde görülen başlıca kişilik özelliklerinin neler olduğunu biliyorsunuz. Peki nevrotikliğin tedavisi mümkün mü?
Nevrotikliğin ömür boyu devam eden bir psikolojik rahatsızlık olduğuna dair görüşler olsa da; bazı yöntemlerle nevrotiklik düzeyi azaltılabilir. Bu sayede sizin ya da bu durumu yaşayan bir yakınınızın hayatını ciddi anlamda zorlaştıran nevrotiklik, etkisini yavaş yavaş yitirebilir.
Peki konuda alınabilecek önlemler nelerdir?
Endişelerinizi Anlatın
Endişeleriniz eğer sırtınızda büyük bir yük haline geliyorsa bunları sevdiğiniz insanlarla paylaşarak size yardımcı olmalarını isteyebilirsiniz. Bu konuda konuşup içinizi dökmek sizi rahatlatacaktır.
Düşüncelerinizi Değiştirmeye Çalışın
Biliyoruz bu hiç de kolay değil ama bunu başarmamanız için hiçbir neden yok. İlk olarak buna inanın. Sonra da aklınızdan geçen olumsuz düşünceleri bir kenara bırakın ve kendinize güvenmeye başlayın.
Eğer sürekli düşünmek sizi yorar hale geldiyse kendinize bir hobi edinin ve ona sıkı sıkıya bağlanın.
Not Alın
Kaygılarınıza neden olan durumu iyice analiz edin ve daha sonra buna karşı alabileceğiniz önlemleri düşünün. Bu süreçte hissettiklerinizi günlüğünüze ya da not defterinize yazarak kaydedebilirsiniz.
Uzman Desteği Alın
Nevroz süreci ve yaşadığınız nevrotik davranışların sizi fazlasıyla yorduğunu biliyoruz. Bu anlamda bir uzman desteği alarak yükünüzü hafifletin. Böylece bu zorlu süreci çok daha hasarsız ve kısa zamanda geride bırakabilirsiniz.
Yaşadığınız psikolojik süreçleri test edip değerlendirmek ve buna uygun aksiyon almak isterseniz değerlendirme testlerimizi çözebilirsiniz.
Son olarak sizler için faydalı olacağını düşündüğümüz bilgileri bir araya getirdiğimiz blog sayfamızı ziyaret etmek için buraya tıklayabilirsiniz.
