Stres hem fiziksel hem psikolojik çerçevede kendini tehlike altında görerek ortaya çıkan kişinin kendini gergin hissetme durumudur. Tehlike anında insan kendini korumaya alma çabası içinde olur. Tehlike, savaşacağı türden ise yani sorunun üstesinden gelebileceğine inanıyorsa savaşır. Savaşamayacağı ve baş etme kabiliyetini zorlayan bir tehlike durumunda ise kaçıp kendini koruma altına almaya çalışır.
Günlük Yaşamda Strese Neden Olan Faktörler Nelerdir?
Hayatımızın günlük rutininde yer alan stres faktörleri; parlak ışık, yüksek ses, doğum, ölüm, düğün, maddi sıkıntılar, ödenmeyen faturalar, iş yaşamı, ailevi sorumluluklar, okul yaşantısı, sınavlar, kişisel ilişkilerde çatışma, aldatma, kronik hastalıklar, yaşam tarzı, yaş, beslenme şekli olarak ele alabiliriz.
Stresin Fizyolojik ve Psikolojik Belirtileri Nelerdir?
Uzun süreli stres kişinin vücudunda fiziksel ve ruhsal bir dizi olayı meydana getirir. Bunları sıralamak gerekirse;
- Ellerde titreme,
- Vücut ısısında artış,
- Mide yanması,
- Baş ağrısı ve baş dönmesi,
- Kaşıntı,
- Tırnak yeme,
- Kalp atışının normalden fazla olması,
- Solunumun hızlanması,
- Omuz bölgesinde oluşan kasılmalar ,
- Kan basıncının yükselmesi,
- Kaygı ve endişe,
- Hüzün ve karamsarlık,
- Dikkatini belli bir noktaya odaklamakta güçlük gibi daha birçok etkiyi sıralayabiliriz.
Stresten Kurtulmanın Psikolojik Yolları Nelerdir?
Hayatımızın her alanında stresle karşı karşıyayız ve bu sorunlardan kaçamıyoruz. Peki bu durumdan kurtulmak için neler yapıyoruz? Aslında doğru olan stresi tamamen hayatımızdan çıkarmak değildir. Belirli bir düzeyde stres hayatımızı daha kaliteli hale getirir. O halde stresimizi yönetmekle işe başlayalım. Peki, stresimizi nasıl yönetmeliyiz?
Stres, zihnimizde taşıdığımız algıya aittir. Bu durumda ilk olarak düşünce şeklimizi değiştirmekle başlamamız gerekir. Hepimizin hayatında dayanamadığı sinir bozucu bulduğu durumlar vardır. Bu durumlar karşısında strese kapılmak yerine, önce derin bir nefes alarak nefes egzersizlerine başvurmak ve ardından zihnin mantıklı düşünebilmesi için ona zaman tanıyabiliriz. Çözüm odaklı düşünerek davranışlarımızı ona göre şekillendirebiliriz. Stresli durumlarda bu olayın üstesinden gelebileceğimizi bunun için yeterliliğimizin olduğunun farkına varabiliriz.
Bu süre zarfında yakın çevremizden sosyal destek almak kendimizi daha iyi hissettirecektir. İnsanların yalnız başlarına verdikleri tepkiler ile yakın arkadaşları ile birlikteyken verdikleri tepkiler birbirinden farklıdır. Yalnızken sorun gözümüzde daha çok büyür aynı zamanda kendimize olan güvenimizde azalır. Arkadaşlarımızın olduğu durumlarda çözüm üretmemiz kolaylaşır yalnız olmadığımızı bilmek bize aynı zamanda güven hissi de yaratacaktır. Böylece stresimiz yönetip daha sağlıklı kararlar alabilmemize yardımcı olacaktır.
Stresle Nasıl Başa Çıkılır?
Stresli durumlarda başa çıkabilmek için yakın çevremizden sosyal destek almak kendimizi bir süre iyi hissettirecektir ama stres artarak devam ediyorsa ve bunun yanında bedensel rahatsızlıklarda baş gösteriyorsa bir uzmandan psikolojik destek alınmasını tavsiye edebiliriz. Bunun yanında biz de hayatımızdaki stresi azaltmak için müdahalelerde bulunabiliriz.
Örneğin;
- Stres altındayken kalp atışımız hızlanır ve nefes alıp vermemizde de bir artış görünür. Bu durumun üstesinden gelebilmek için doğru nefes almayı öğrenmeliyiz. Nefes egzersizleri ile stres anımızı yönetmek daha kolay hale gelecektir.
- Stresin etkilerini düzenli spor yaparak da azaltabiliriz aynı zamanda spor kaslarımızdaki gerginliği azaltarak kan akışımızı düzenlememize de yardımcı olur.
- En önemli noktalardan biri de uyku saatlerimizi düzenlemek ve sağlıklı beslenmedir. Düzensiz uyku ve sağlıksız beslenme kısır döngü halinde ilerleyerek daha çok strese yol açan nedenlerden biri olabilmektedir.
- Zamanı etkili kullanmak da stresle mücadelemizde etkili bir yöntemdir.
- Bir diğer stres yönetimi tekniği de belirsizlikleri ortadan kaldırmaktır. Belirsizlik, en önemli stres kaynaklarından biridir. Yaşamdaki belirsizlikleri azaltmak, kontrol edilebilen kısımları kontrol edebilmek stresimizi azaltacaktır.
- Hayatta her zaman haklı olmadığımızın ve yanlışlar yapabileceğimizin farkında olmak, sorunlara karşı tarafın açısından bakmayı öğrenmek, empati yeteneğimizi geliştirmek daha anlayışlı ve esnek olmamıza yardımcı olacaktır.
Stres yönetimi için özetle aşağıdaki maddeleri uygulayabiliriz:
- Hayır diyebilmek,
- Aşırı mükemmeliyetçi olmamak,
- Paylaşmak, biriktirmemek,
- Hobi edinmek, kendine zaman ayırmak,
- Bedenine iyi bakmak,
- Nefes egzersizini ve gevşemeyi öğrenmek,
- Sevdiklerinize zaman ayırabilmek,
- Dinlemeyi ihmal etmemek,
- Planlı olmak,
- Ertelememek.
Aşırı Stresin Zararları Nelerdir ve Stres Hangi Hastalıklara Neden Olabilir?
Hayatta her şeyin fazlası zarar teşkil eder. Strese uzun süre maruz kalmak bireyde çeşitli sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına yol açabilmektedir.
- Kalp krizi riski
- Göğüs çarpıntısı
- Yüksek tansiyon
- İştahın kesilmesi ya da aşırı yemek yeme
- Cinsel isteksizlik
gibi rahatsızlıkları sıralayabiliriz.
Bu yüzden hayatımızdaki stresimizi yönetmemiz gerektiğinin farkına varmalıyız. Kendimize daha sağlıklı bir yaşam alanı oluşturduğumuz zaman mücadelemiz için daha fazla gücümüzün olduğunu da göreceğiz. Ancak bunu tek başımıza yapmak zor geliyorsa bir uzmandan destek almayı ihmal etmemeliyiz. Bunun için Evimdekipsikolog.com ekibi her zaman yanınızda, unutmayın.
