Öncelikle olumlu etkileriyle bilinen diğer hormonları inceleyerek başlayalım:
Dopamin:
- Kişiyi harekete geçirmek ve motive etmek için salgılanan bir hormondur. Zevk hormonudur.
- Kişiyi harekete geçirmek için ilham veren bir hormondur. Bir hedefiniz varsa ve bu hedefe ulaştıysanız, dopamin pekiştirici bir zevk dalgası verir.
- Dopamini arttırmak için neler yapılabilir? Meditasyon yapmak, hedefler oluşturmak, günlük yapılacak listesi tutarak gün sonunda yapılan maddeleri işaretlemek dopamin seviyesinin artmasına katkı sağlayacaktır.
- Dopamin salgılandığında; keyifli, hayata bağlı ve kendine güven hissedilir.
- Dopamin eksikliğinde neler olur? Erteleme hissi yaygın olarak yaşanır. Odaklanma ve motivasyonda güçlük yaşanır. Kişinin enerjisi düşük olur.
Oksitosin:
- Aşk ve sevgi hormonu olarak bilinmektedir. Sevdiğimiz ve güvendiğimiz insanlarla birlikte iken salgılanan hormondur. Oksitosin hormonu sevgi bağını güçlendirmektedir.
- Oksitosinin başka bireylerin duygularını tahmin etme ve anlama yeteneğini geliştirdiği ve empatiyi artırdığı belirtilmiştir.
- Bu hormonu arttırmak için neler yapılabilir? Sevdiğiniz kişilerle temasta bulunmak ve zaman geçirmek, iltifatta bulunmak, iltifatı kabul etmek ve masaj yaptırmak oksitosin seviyesinin artmasına fayda sağlayacaktır.
- Oksitosin salgılandığında; sevgi dolu, şefkatli ve paylaşımcı hissedilir.
- Oksitosin hormonunun eksikliğinde neler olur? Kişi; yalnız, yorgun ve stresli hisseder. Enerji ve motivasyonda düşüklük yaşar.
Seratonin:
- Ruh hali üzerinde dengeleyici etkileri vardır. Antidepresan ilaçların çoğunda seratonin kullanılmaktadır.
- Seratonin seviyesini artırmak için neler yapılabilir? Egzersiz yapmak, güneşli zamanlarda dışarıya çıkmak, yürüyüş yapmak, meditasyon yapmak, koşmak, bisiklete binmek.
- Seratonin salgılandığında; neşeli, canlı ve zinde hissedilir.
- Seratonin eksikliğinde neler olur? Kişi kendini depresif ve umutsuz hissedebilir. Kendine güvenme konusunda sorun yaşayabilir. Duygusal ve hassas olabilir.
- Endorfin hormonunu bir sonraki başlıkta detaylı bir şekilde ele alacağım.
Mutluluk Hormonu Olarak Bilinen Endorfin Hormonu Hakkında Neler Biliyorsunuz?
Endorfin Hormonu Nedir?
Endorfin kelimesi endojen ve morfin kelimelerinin birleşiminden oluşur. Bu kelimelerin birleşimi vücudun içinden gelen ağrı kesici olarak tanımlanmaktadır. İnsan vücudunda ismi “Endo” ile başlayan birçok hormon salgılanmaktadır. Morfin, vücudu zaman içerisinde iyileştiren, uyuşturan bir maddedir. Endorfin bir bakıma doğal ağrı kesici olarak nitelendirilebilir. Endorfin, mutluluk hormonu olarak bilinmektedir. Endorfinler beyin tarafından üretilen ve sinir sistemine sinyaller gönderen kimyasallardır. Vücutta doğal olarak salgılanan bir ağrı kesici özelliği, hastalıklarla mücadele etme özelliği vardır.
Endorfin hormonu salgılandığında; neşeli, rahat ve pozitif hissedilir. Endorfin hormonunun eksikliğinde ise stresli, isteksiz ve gergin hissedilir.
Egzersiz yapmaya devam edildikçe vücutta mutluluk hormonu adı verilen endorfin salgısı da artar. Bu durum kişinin gevşemesine, stresin azaltılmasına ve uzaklaşmasına neden olmaktadır. Düzenli ve orta şiddette yapılan spor, stres hormonlarını etkisiz hale getirir. Endorfin hormonunu aktif hale getirerek kişinin daha mutlu ve enerjik hissetmesine katkı sağlar. Spor aktiviteleri bireyi rahatlatır ve mutluluk ve zindelik sağlar.
Spor ve fiziksel aktivite hem beynimizi hem de sinir sistemimizi olumlu yönde etkilemektedir. Spor yapıldıktan sonra hem zihinsel bir gevşeme hem de bazı kas gruplarında rahatlama meydana gelmektedir. Kaygı bozukluğu ve depresyon seviyesinde azalma meydana gelmektedir. Spor yapan birey kendini daha mutlu ve ılımlı hissetmektedir. Spor yaparken, vücuttaki stres hormonlarının salgılanması yavaşlamaktadır; mutluluk hormonunda artış olmaktadır. Spor yapan bireylerde mutluluk hormonunun salgılanması zindelik ve canlılık hissi yaşattığı gibi bireyin uyku düzenini de olumlu etkilemektedir.
Endorfin Hormonu Nerede Salgılanır?
Endorfin olarak adlandırdığımız hormon hipofiz bezinin ön lobu tarafından sentezlenir ve salgılanır. Salgılanması kişilerde morfin ile aynı etkileri göstermektedir. Endorfin, insan vücudunda ağrıyan dokularda ağrının azalması için beyin dokuları tarafından üretilen hormonlara verilen isimdir. Beta endorfin ise doğal bir narkotiktir, hipofizden salgılanır. Beta endorfin artması oksitosin seviyesini azaltır. Hormonal sistem ile diğer sistemler arasında regülatör ve modülatör görevlerini üstlenir.
Endorfin Hormonu Ne İşe Yarar?
- Bireyin yaşamdan aldığı zevk artar.
- Vücutta var olan yaraların ve ağrıların azalmasına, iyileşmesine neden olur.
- Kadınların doğum zamanında doğal uyuşturucu görevi görür. Doğum sırasında annenin olumlu bir duygu halinde olmasını sağlar. Bu hormon anne sütünde de bulunur. Bu, anne bebek arasında bağlanmayı sağlar.
- Endorfin (mutluluk) hormunun salgılanması ile birey kendini mutlu hissetmektedir.
Endorfin Hormonunu Arttıran Durumlar Nelerdir?
- Endorfin hormonu gece saatlerinde salgılanan bir hormondur. Beyin endorfin hormonunu 23:00-03:00’e kadar daha fazla salgılamaktadır. İnsanların en geç saat 23:00’da uyuması gerekmektedir. Kişi uykudayken beyin endorfin hormonu daha çok salgılamaktadır.
- Spor faaliyetlerinde endorfin hormonu yüksek düzeyde salgılanmaktadır.
- Endorfin hormonunu arttıran yiyecekler de vardır. Bunlar; baharatlı yemekler, çikolata, çilek, üzüm ve muzdur. Bu yiyecekler bireylerin beyninde daha çok endorfin hormonunun salgılanmasına yardımcı olmaktadır. Ancak, endorfin hormonu salgılanması için bu besinleri olması gerektiğinden fazla tüketilmemesi önemlidir.
- Bireyin yapmaktan zevk aldığı etkinlikler, cinsel ilişki, gülmek, gönüllü çalışmak, spor, müzik dinlemek, yoga, meditasyon, C ve B vitamini yönünden zengin besinler tüketmek, fiziksel temas, müzik dinlemek gibi eylemler endorfin hormonunun artmasına neden olmaktadır. Huzur veren sesler, endorfin hormonunun salgılanmasını sağlar. Böylelikle de vücuttaki ağrıyı kontrol edilmesini sağlar.
Endorfin Hormonunun Faydaları Nelerdir?
- Azaltılmış depresyon
- Azaltılmış kaygı
- Azaltılmış ağrı
- Stres seviyesinin düşmesi
- Öz saygının artması
- Doğum sırasında acı ile baş edilmesini sağlaması
Endorfin Hormonu Eksikliğinde Neler Olur?
- Kaygı artışı
- Depresyon
- Ağrılar
- Uyku bozukluğu
- Dürtüsel davranışlar
- Düşük enerji
- Yorgunluk
- Ruh hali değişimi
- Kronik baş ağrısı
